Diyabet, halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen, kandaki glikoz (şeker) seviyesinin normalden yüksek olması durumudur. Bu durum, pankreasın yeterli insülin üretmemesi veya ürettiği insülinin vücut tarafından etkili bir şekilde kullanılamamasından kaynaklanır.
Peki, insülin nedir ve ne işe yarar?
Insülin, pankreas tarafından üretilen bir hormondur. Glikozun kandan hücrelere taşınmasını ve enerji olarak kullanılmasını sağlar. Vücut yeterli insülin üretemediğinde veya insüline direnç gösterdiğinde, kandaki glikoz seviyesi yükselir ve diyabet ortaya çıkar.
Diyabet Türleri Nelerdir?
- Tip 1 Diyabet: Vücudun insülin üretmemesi sonucu ortaya çıkar. Genellikle çocukluk veya erken yetişkinlikte görülür.
- Tip 2 Diyabet: Vücudun insüline direnç göstermesi sonucu ortaya çıkar. En yaygın diyabet türüdür. Genellikle yetişkinlerde görülür.
- Gestasyonel Diyabet: Hamilelik sırasında ortaya çıkan diyabet türüdür.Hamilelikten sonra kaybolabilir, ancak ilerleyen yıllarda tip 2 diyabet gelişme riskini artırır.
- Latent Autoimmune Diabetes in Adults (LADA): İleri yaşlarda görülen, otoimmün (bağışıklık sistemindeki çalışma bozukluğu sebebiyle vücudun kendi kendine zarar vermesi) kaynaklı Tip 1 diyabet benzeri insüline bağımlı diyabet hastalığı türü
- Maturity Onset Diabetes (MODY): Erken yaşta görülen Tip 2 diyabet benzeri diyabet hastalığı türü
Diyabet Belirtileri Nelerdir?
Diyabet hastalığı, bireylerde üç temel belirti gösterir. Bunlar normalden fazla yemek yeme ve doymama hissi, sık idrara çıkma, ağızda kuruluk ve tatlılık hissi ve buna bağlı olarak aşırı su içme isteği olarak sıralanabilir. Bunun haricinde kişilerde görülebilecek diğer diyabet belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Kilo kaybı
- Yorgunluk
- Bulanık görme
- Ağız kuruluğu
- El ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma
- Yavaş iyileşen yaralar
- Mantar enfeksiyonları
- Ağızda aseton benzeri koku oluşumu
Diyabet (Şeker Hastalığı) Nedenleri
Diyabet, kandaki glikoz (şeker) seviyesinin normalden yüksek olması durumudur. Bu durum, pankreasın yeterli insülin üretmemesi veya ürettiği insülinin vücut tarafından etkili bir şekilde kullanılamamasından kaynaklanır.
Diyabet nedenleri:
Ailede diyabet öyküsü olması diyabet riskini artırır. Bu kişisel olarak önlem alamayacağımız bir durumdur. Ancak Fazla kilo veya obezite, tip 2 diyabet için en önemli risk faktörlerinden biridir ve düzenli beslenerek bu durumu engelleyebiliriz. Ayrıca Yeterince egzersiz yapmamak diyabet riskini artırır. Sporun yanında kaliteli beslenmekte çok önemlidir. Şekerli ve işlenmiş gıdalardan, doymuş ve trans yağlardan zengin bir beslenme diyabet riskini artırır. Hamilelik sırasında gestasyonel diyabet geçirmiş kadınlarda tip 2 diyabet gelişme riski artar. Ayrıca Polikistik over sendromu (PCOS) olan kadınlarda diyabet gelişme riski artar. Son olarakta Kortikosteroidler ve bazı antipsikotik ilaçlar gibi bazı ilaçlar diyabet riskini artırabilir.
Diyabet (Şeker Hastalığı) Tanısı Nasıl Konulur?
Diyabet tanısı, kan şekeri ölçümleri ve bazı testler ile konulur.
Diyabet tanısı için kullanılan testler:
- Açlık kan şekeri ölçümü: En az 8 saat aç kaldıktan sonra yapılan kan şekeri ölçümüdür. Açlık kan şekeri değeri 126 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet tanısı konabilir.
- Tokluk kan şekeri ölçümü: Yemekten 2 saat sonra yapılan kan şekeri ölçümüdür.Tokluk kan şekeri değeri 200 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet tanısı konabilir.
- Oral glikoz tolerans testi (OGTT): Bu testte, aç karnına 75 gr glikoz içeren bir sıvı içilir ve 2 saat sonra kan şekeri ölçülür. 2 saatlik kan şekeri değeri 140-199 mg/dl arasında ise "gizli şeker", 200 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet tanısı konabilir.
Diyabet tanısı için aşağıdaki kriterlerden birinin karşılanması gerekir:
- Açlık kan şekeri 126 mg/dl veya daha yüksek
- Tokluk kan şekeri 200 mg/dl veya daha yüksek
- OGTT'de 2 saatlik kan şekeri 200 mg/dl veya daha yüksek
Şeker Hastalarının Beslenmesi Nasıl Olmalıdır?
Diyabet hastalarının kan şekerini kontrol altında tutmak ve sağlıklı bir yaşam sürdürmek için beslenmeleri büyük önem taşır. Dengeli ve sağlıklı bir beslenme planı, kan şekerinin düzenlenmesine, komplikasyonların önlenmesine ve genel sağlık durumunun iyileştirilmesine yardımcı olur. Diyabet beslenmesinin çoğu insan için en iyi beslenme şekillerinden biridir.
Beslenme planında tam tahıllar, sebzeler, meyveler, yağsız proteinler ve sağlıklı yağlar bolca yer almalıdır. Şekerli ve işlenmiş gıdalar, doymuş ve trans yağlar ile tuz ise sınırlandırılmalıdır.
Diyabet hastaları için beslenme önerileri:
Günde 3 ana öğün ve 3 ara öğün şeklinde beslenmek kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur. Karbonhidratlar, kan şekerini en çok etkileyen besin grubudur. Diyabet hastaları, kompleks karbonhidratlar (tam tahıllar,baklagiller) tercih etmeli ve basit karbonhidratlardan (şekerli gıdalar, beyaz ekmek) uzak durmalıdır. Lif, kan şekerinin emilimini yavaşlatır ve tokluk hissini artırır. Diyabet hastaları, sebze, meyve, tam tahıllar ve baklagiller gibi lifli gıdaları tercih etmelidir. Protein, kan şekerini dengelemeye yardımcı olur.Diyabet hastaları, yağsız et, tavuk, balık, yumurta ve süt ürünleri gibi yağsız protein kaynaklarını tercih etmelidir. Doymuş ve trans yağlar yerine zeytinyağı, avokado yağı ve fındık yağı gibi sağlıklı yağlar tercih edilmelidir. Diyabet hastalarının bol su içmeleri önemlidir. Su, kan şekerinin seyrelmesine ve böbreklerden atılmasına yardımcı olur. Alkol, kan şekerini düşürebilir ve hipoglisemi riskini artırabilir. Diyabet hastalarının alkol tüketimini sınırlaması veya tamamen bırakması önerilir.
Diyabet Hastalarında Beslenme Düzenin Önemi Nedir?
Diyabet, kanda bulunan glikoz (şeker) seviyesinin normalden yüksek olmasıyla karakterize bir hastalıktır. Bu durum, pankreasın yeterli insülin üretmemesi veya ürettiği insülinin vücut tarafından etkili bir şekilde kullanılamamasından kaynaklanır.
Diyabet hastalarında beslenme düzeni çok önemlidir. Beslenme, kan şekeri seviyelerini kontrol etmenin ve diyabetin komplikasyonlarını önlemenin en etkili yollarından biridir.
Diyabet hastaları için beslenme düzeni sadece kan şekeri kontrolünü sağlamakla kalmaz, aynı zamanda genel sağlık ve yaşam kalitesini de önemli ölçüde iyileştirir. Doğru beslenme planı ile diyabet hastaları sağlıklı ve uzun bir yaşam sürebilirler.
Diyabet hastalarının beslenme düzeni, kişisel sağlık durumlarına, yaşam tarzlarına ve diyabetin tipine göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, kişiye özel bir beslenme planı oluşturmak için bir diyetisyen veya sağlık profesyoneli ile çalışmak önemlidir.
Gizli Şeker Nedir?
Gizli şeker, halk arasında "prediyabet" olarak da bilinen bir durumdur. Bu durum, kan şekeri seviyelerinin normalden yüksek olmasına rağmen diyabet tanısı konacak kadar yüksek olmadığı anlamına gelir. Gizli şeker hastalarının çoğu herhangi bir belirti veya semptom göstermez.
Gizli Şeker: Farkında Olmadan Yaklaşan Tehlike
Gizli şeker, diyabet öncesi bir aşama olarak bilinir ve birçok insan bu durumdan habersizdir. Kan şekeri seviyeleri normalden yüksek olsa da diyabet tanısı konacak kadar değildir. Korkutucu olan ise, gizli şeker hastalarının çoğunun herhangi bir belirti veya semptom göstermemesidir. Peki, bu sessiz tehdidi nasıl fark edebiliriz?
Gizli şeker hastalarının en sık karşılaştığı belirtilerden biri, artan açlık hissidir. Öğün aralıkları kısalır ve sürekli bir şeyler yeme ihtiyacı hissedilir. Hızlı yemek yeme de bu açlık hissinin bir sonucu olarak ortaya çıkar.
Gizli şeker hastalarında kan şekeri dengesizliği, tatlı yeme krizlerine yol açar. Tokluk hissine rağmen tatlılara karşı yoğun bir istek duyulur. Yemeklerden sonra aniden yorgunluk ve uyku hali gizli şeker belirtisi olabilir. Bu durum, kan şekerinin ani yükselmesi ve sonrasında düşmesi ile ilişkilidir. Gizli şeker hastalarında halsizlik ve uyku hali yaygın olarak görülür. Yemeklerden sonra artan yorgunluk hissi gün boyu devam edebilir.
Diğer Belirtiler arasında sık idrara çıkma, ağız kuruluğu, ciltte karıncalanma ve uyuşma, yaraların geç iyileşmesi ve ereksiyon problemleri (erkeklerde) de gizli şeker belirtileri arasında yer alabilir.
Diyabet (Şeker Hastalığı) Tedavi Yöntemleri
Diyabet tedavisinin temel amacı, kan şekerini kontrol altında tutmak ve diyabetin komplikasyonlarını önlemek veya geciktirmektir. Tedavi yöntemleri diyabetin tipine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Diyabet hastaları için beslenme düzeni çok önemlidir. Karbonhidratları kontrollü tüketmek, lifli gıdaları bolca tüketmek, yağsız protein ve sağlıklı yağlar tercih etmek, su tüketimini yeterli seviyede tutmak ve alkol tüketimini sınırlamak önemlidir.
Haftada en az 150 dakika orta-şiddetli veya 75 dakika yüksek-şiddetli egzersiz yapmak kan şekerini kontrol altına almada ve genel sağlığı iyileştirmede etkilidir.
Fazla kilo veya obezite diyabet riskini artırır. Kilo vermek kan şekerini kontrol altına almada ve diyabetin komplikasyonlarını önlemede yardımcı olur.
Sigara içmek diyabet komplikasyonlarını riskinin artmasına neden olur.Sigarayı bırakmak diyabet hastaları için çok önemlidir.
İlaç Tedavisi
Yaşam tarzı değişiklikleri kan şekerini kontrol altına almak için yeterli değilse ilaç tedavisi gerekebilir. Diyabet tedavisinde kullanılan çeşitli ilaçlar vardır.
- Oral Antidiyabetik İlaçlar: Bu ilaçlar, kan şekerini düşürmek için ağızdan alınır. Farklı türleri vardır ve doktorunuz size en uygun olanı seçecektir.
- İnsülin Tedavisi: Tip 1 diyabet hastaları ve bazı tip 2 diyabet hastaları insülin tedavisine ihtiyaç duyar. İnsülin, kan şekerini kontrol altına almak için en etkili tedavidir.
Diyabet Eğitimi
Diyabet hastalarının, hastalıkları hakkında bilgi sahibi olması ve kendi kendilerini nasıl yöneteceklerini öğrenmesi önemlidir. Diyabet eğitimi programları, hastalara beslenme, egzersiz, ilaç kullanımı ve kan şekeri takibi gibi konularda bilgi ve beceri kazandırır.
Diyabet tedavisi, uzun süreli bir süreçtir. Diyabet hastalarının, doktorları ile yakın bir şekilde çalışmaları ve tedavi planlarına uymaları önemlidir. Düzenli kan şekeri takibi, diyabetin kontrol altında tutulmasında ve komplikasyonların önlenmesinde önemli rol oynar.
Diyabet Tedavisinde Kullanılan Bazı Yeni Teknolojiler
- Sürekli Kan Şekeri Göstergeleri (CGM): Bu cihazlar, 24 saat boyunca kan şekerini takip eder ve hastalara kan şekerinin nasıl değiştiği hakkında bilgi verir.
- İnsülin Pompaları: Bu pompalar, insülin dozunu otomatik olarak verir ve hastalara daha fazla esneklik sağlar.
Diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlar ve teknolojiler sürekli olarak gelişmektedir. Diyabet hastaları, doktorları ile birlikte kendileri için en uygun tedaviyi seçebilirler.
Ethica Tamamlayıcı Sağlık Sigortası Diyabet Korunmasında Nasıl Yardımcı Olabilir?
Ethica Tamamlayıcı Sağlık Sigortası, diyabet riski taşıyan veya diyabet teşhisi konmuş kişilere çeşitli faydalar sağlayarak diyabet korunmasına yardımcı olabilir. Peki Ethica Tamamlayıcı Sağlık Sigortası neleri kapsar?
Ethica Tamamlayıcı Sağlık Sigortası hakkında daha fazla bilgi almak için sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.